In de achterzaal van West kan je zien hoe moeilijk het is om de trekker van een pistool over te halen. Elke aarzeling wordt geregistreerd. Je hebt – slow motion - alle tijd om de verschillende schutters te bekijken. Hun kleding, zo helemaal van nu. De harde klap, wanneer het lukt. Dit is de Nederlandse presentative van de geestig-kritische kunstenaar Nasan Tur, die eerder dit jaar een solo in Kunstraum Innsbruck had. ‘Magic’ luidt de titel, naar het videowerk waarin symbolen van het kapitalisme worden omgetoverd. Ook zijn de luxe-versies van demo-kits te zien, quasi-handige protesthulpjes. Wie die koopt, gebruikt ze echter niet als spandoek. Machtig interressant. Vol humor. 17 juni een ‘Biergarten & BBQ’ aan het Groenewegje. Tur gaat in gesprek met curator Brigitte vd Sande. Een èchte goochelaar verklaart zijn kunst en er is een fimvertoning van Tur.

De in Berlijn woonachtige Nasan Tur speelt met symbolen van macht en conflict.

Tegen een zwarte achtergrond worden door twee handen achter elkaar verschillende goocheltrucs uitgevoerd. In een vuist wordt de Israëlische vlag gepropt om er vervolgens aan de onderkant als de Palestijnse vlag weer uit te komen en omgekeerd. Een Amerikaanse krant wordt tot een klein vierkantje opgevouwen, waar bij het weer uitvouwen blijkt dat deze is getransformeerd naar een Arabische krant. Een stapeltje foto’s van bomaanslagen en andere oorlogstaferelen worden na elkaar opgevouwen tot kleine balletjes en overgebracht van de ene naar de andere hand waarin ze plots verdwenen zijn. Nog meer trucs met steeds duidelijke politieke verwijzingen komen voorbij in de video Magic van Nasan Tur, momenteel te zien in de tentoonstelling met gelijknamige titel in West in Den Haag.

Van echte magie, in de zin van wonderen die ineens werkelijkheid zouden kunnen worden, is natuurlijk geen sprake. Het leed in de wereld wordt niet weggetoverd door de foto ervan te verfrommelen en door een truc te laten verdwijnen. Het kenmerk van goochelen is nu juist dat de kijker in zekere zin voor de gek gehouden wordt, al zie ik met mijn eigen ogen de verandering plaatsvinden, toch weet ik dat er niet echt iets wezenlijks is veranderd. De goochelaar en in dit geval de kunstenaar manipuleert niet alleen het beeld, maar brengt de toeschouwer tegelijk in verwarring over de mogelijke betekenis ervan. De onderwerpen die voorbij komen doen je in eerste instantie denken dat er sprake moet zijn van een sterke politieke mening maar eigenlijk wordt deze juist niet gegeven. Het is om het even of de vlag van de Israëlische in de Palestijnse verandert, er is geen moralisme dat de kijker wordt opgelegd. Eerder lijkt het werk te focussen op de manier waarop de burger door bepaalde machtsstructuren wordt overheerst op een zelfde manier als dat de goochelaar zijn publiek ‘bedriegt’.

In een andere ruimte zijn op een display opgerolde spandoeken van zijdeachtige gekleurde stoffen geplaatst met luxe uitziende spuitbussen erop bevestigd. De zogenaamde Demo-Kits DeLuxe konden tijdens een eerdere tentoonstelling van Tur uit een automaat ‘getrokken’ worden. De koper kan vervolgens zelf bepalen welke tekst erop te spuiten. Hoewel ik niet denk dat de kopers het product als zodanig zullen gebruiken, maar het eerder als een kunstobject zullen beschouwen dat in zodanige toestand bewaard moet blijven. Deze paradoxale situatie laat zien dat de kunstenaar wederom niet een richting aangeeft waarover het protest zou moeten gaan, maar eerder inzicht geeft in het fenomeen van verzet en actievoeren. Daarbij gaat het tegelijk in op de werking van kunstwerken binnen de context van het kunstinstituut.

In de video In my Pants is de kunstenaar zelf te zien gekleed in een spijkerbroek en t-shirt. Een stoere man kijkt met een zelfverzekerde blik de camera in, terwijl zijn broek vanaf zijn kruis langzaamaan nat wordt en hij in zijn broek blijkt te plassen. Zijn krachtige uitstraling is strijdig met wat hem ‘overkomt’. Het geeft een gevoel van gene om ernaar te kijken, alsof het niet de bedoeling is dat het door anderen gezien wordt.

Ook nu lijkt het werk over contradictie te gaan, maar vooral in de zin van tegenstellingen die ontstaan doordat steeds opnieuw de vork anders in de steel blijkt te zitten dan in eerste instantie gedacht. In de video Preparation #1 is een zelfde mechanisme aan de hand. Op zes verschillende videoschermen is een man bezig met het voorbereiden van een bepaald soort actie. In een nogal speedy tempo slaat hij stenen stuk en stopt ze in een rugzak, op een landkaart wordt een plek aangemerkt, trappen worden op en af gerend enzovoorts. De geluiden zijn vrij hard en versterken een bepaalde spanning die bij het zien van de video wordt opgebouwd, waar zal dit naartoe leiden? Na een tijdje wordt duidelijk dat dit nooit getoond zal worden en er dus geen echte richting te vinden is behalve dat van de handeling die vooral naar zichzelf verwijst en tegelijk de kijker ruimte geeft voor eigen associaties: is hij een demonstrant? Een politiek activist, een potentiële terrorist? Of gewoon een kunstenaar die een video maakt?

Redirection may be the most powerful tool for a magician—and for the Berlin-based artist Nasan Tur. In a new show at West Den Haag, Tur addresses political turmoil and socioeconomic disparities through politically incisive and skeptical works in a variety of media.

Titled “Magic,” the artist’s new exhibition includes videos that capture sleight of hand, people firing guns in slow motion, and an installation that plays with materials made for political protest. Tur considers magicians or illusionists to be present in our daily lives; for example, politicians who influence the public, earn their trust, and persuade them to take positions. In the exhibition’s title video piece, Magic (2013), a series of vignettes depict a magician’s hands as they manipulate objects in a darkened space. Some of the tricks are recognizable, but charged by the use of symbolically loaded objects: kerchiefs decorated with Palestinian and Israeli flags are made to change from one into the other; a coin magically passes through a copy of Karl Marx’s Das Kapital; and news photographs of armed conflict are made to disappear through mysterious gestures.

Other works, such as First shot (2014), In my pants (2015), and Preparation #1 (2010), also focus on gestures. First shot uses slow motion in a manner similar to video artist Bill Viola, capturing the subtleties of movements and facial expressions, as subjects one by one fire a revolver for the first time in their life, within a black, empty space. In Preparation #1, we see a montage, split between six channels, of a person preparing to attend a political rally. He readies a bullhorn, makes banners, maps a route, sharpens a knife, and so on. His actions all relate to the idea of protest, but each one represents a radically different approach or ideology, ranging from pacifism to revolt. Tur toys with what to show and what to hide, encouraging the audience to consider the scene, beyond what can actually be seen in the work itself.

Activist’s banners reappear in Demo-kits de luxe (2009), a set of protest banners presented as kits to be used at political demonstrations. Presented side by side as an installation, each kit is a different color, comprised of a spray paint can and a blank furled banner. Each is made from expensive materials such as fine hardwoods and precious metals. Presented in this way these objects are boiled down to their visual and material qualities, no longer recognizable as tools to instigate change.

In all of his works, Tur examines deeper ideas and ideologies. His cultural commentary on action, explored coolly and thoughtfully, makes for engaging contradictions and ponderous art.